Haken
Niet te verwarren met scherpe glazuurpunten op de zijkant van de kiezenrij. Haken kunnen op elke leeftijd voorkomen.
Wat doen ze
Haken kunnen niet alleen verhemelte, tong, lippen en het wangslijmvlies van het paard beschadigen maar zorgen ook voor problemen in de aanleuning en uiteindelijk zelfs problemen elders in het lichaam (rugproblemen, onregelmatig lopen etc.).
Haken op de bovenste/voorste of onderste/achterste kiezen belemmeren o.a. de voorwaarts/neerwaartse kauwbeweging van de onderkaak ten opzichte van de bovenkaak. Uiteindelijk zal het paard alleen nog maar zijwaarts kauwen hetgeen verdere gebitsafwijkingen in de hand kan werken.
Bij hele jonge paarden kunnen kleine haken, wanneer tijdig opgemerkt, ‘onder controle’ worden gehouden door deze handmatig af te vijlen. Dit wordt echter steeds lastiger naarmate de leeftijd van het paard oploopt. Tanden en kiezen worden in de loop der jaren steeds harder. Een flinke haak bij een ‘ouder’ paard is daarom ook uitsluitend elektrisch (volledig) te verwijderen.
Haak voor behandeling Haak na behandeling
Met een handvijl is het onmogelijk om een dergelijke haak in zijn geheel te verwijderen. Het échte probleem wordt dan ook niet weggenomen maar alleen (tijdelijk) ‘verkleind’.
Ramps
Met de term ‘ramps’ worden doorgegroeide eerste/onderste kiezen bedoeld.
Soms nauwelijks waarneembaar met het ‘ongeoefende oog’ en soms zover doorgegroeid dat zij de lagen van de bovenkaak perforeren.
Voor ramps geldt hetzelfde als voor haken wanneer we kijken naar de biomechanica. Ramps belemmeren, net als haken, de roterende kauwbeweging. Anders dan bij haken zal een paard met (uitsluitend) ramps vaak geen zwaarwegende problemen tonen in het loslaten van de bovenlijn. De onderkaak kan immers vrij uitzakken.
Vaak lopen deze paarden dan ook keurig hun rondjes, doen zij hun oefeningen, terwijl zij misschien al sinds jaar en dag pijn hebben. Ramps en haken veroorzaken namelijk niet zelden wondjes en beschadigingen in de mondhoeken van het paard doordat deze a) naar binnen worden getrokken door het bit en
b) wanneer tijdens het eten, de lippen knel komen te zitten.
Wanneer u bloed in de paardenmond constateert tijdens of na het rijden/mennen, stop dan onmiddelijk (!!!) en win het advies in van een goede paardentandarts/ paardengebitsverzorger. U paard zal u dankbaar zijn.
Hieronder ziet u een tweetal opnames, die laten zien hoe ver zulke ramps door kunnen groeien wanneer dit niet tussentijds wordt ondervangen tijdens een jaarlijkse gebitscontrole. Bij deze verwaarloosde mini-pony waren de binnenkant van beide mondhoeken ernstig beschadigd (slecht te zien op de foto). Gelukkig zullen deze beschadigingen na behandeling snel en volledig helen.
Op de linker foto is de ‘normale’lijn van de kiezenrij aangegeven met een blauwe kleur. Alles wat boven deze lijn uitsteekt noemen wij ‘ramp’. In dit geval is de afwijking ‘ernstig’ te noemen.
De tegenoverliggende kiezen (erboven) waren bijna volledig weggesleten en de lagen vertoonden ernstige beschadigingen.
De foto rechts laat de behandelde kiezenrij zien. De ramp is verwijderd en ook is de eerste kies licht afgerond (bitseat).